ESNS 2024 - wat we opstaken op de conferentiedagen

Van immersive tot fair pay

Muzieknieuws 08-02-2024 16:48

Tekst: Chris Dekker en Erk Willemsen

Voor de meesten van de 4000 muziekprofessionals is netwerken het hoofddoel van ESNS. Maar de conferentie biedt ook een enorm aantal keynotes, panels en workshops. Waar gaan de onderwerpen over? Dat is ontzettend breed. Van een te kleine instroom van professionele mensen in de muziekwereld tot het belastingtechnisch werken met ZZP’ers. Van hoe Within Temptation haar fanschare vergroot en behoudt tot het vegan maken van je evenement, het verdwijnen van kunstsubsidies, het voorkomen van gehoorschade, het belang van vrijwilligers voor je poppodium, inclusiviteit, nieuwe overheidsregels voor evenementen, AI, touren door Europa, TikTok en natuurlijk het in de media veelbesproken onderzoek over grensoverschrijdend gedrag in de muziekwereld. Veel onderwerpen waar wij regelmatig aandacht aan besteden en aan zullen besteden.

Immersive
Voortbordurend op het project Hybrid Music Vibes, een initiatief van Effenaar Lab, komt in het panel ‘Meer succes met immersive technologieën?’ onder anderen Julia Sabaté aan het woord. In het interview met haar op de volgende pagina’s vertelt ze al dat ze met haar band op zoek is naar manieren om publiek meer bij de show te betrekken. In het panel zegt ze: ‘We willen het publiek invloed laten hebben op de visuals die we tijdens de live shows tonen. Ze kunnen keywords invoeren op een platform, en die worden door AI in de visuals verwerkt, die hand in hand met de tekst lopen. Maar we zitten nog in de ontwikkelingsfase en zijn het idee nu aan het uitwerken.’

Writing Original Music
Per 1 januari is Anne-Maartje Lemereis benoemd tot de nieuwe Componist des Vaderlands. Ze volgt Martin Fondse op en zal de komende twee jaar muziekeducatie als focus hebben. Op ESNS vertelt ze voorafgaand aan haar workshop ‘You Name It; An Alternative Approach to Writing Original Music’ dat ze zich altijd heeft afgevraagd waarom je als je een instrument leert bespelen begint muziek van anderen te spelen: ‘Het is veel logischer als je eerst gaat creëren, dat je je instrument of je stem eerst zelf gaat ontdekken. Je kan er veel aan hebben om eerst je compositie-skills te ontwikkelen. Dat zorgt ervoor dat je creatief leert te zijn.’ Na deze woorden neemt ze ons mee in een prachtige workshop waarin ze het publiek een compositie laat maken op basis van ‘coincidence’. Het resultaat is ontroerend.   

The Next Music Business
Vorig jaar schotelde de Britse onderzoeker Mark Mulligan ons al voor dat de tijd van de ‘superstars’ voorbij is en dat muzieksucces zich voortaan in kleinere scenes los van elkaar zou gaan afspelen. In zijn keynote op ESNS 2024 ‘Parallel Worlds: The Rise of the Next Music Business’ werkt hij het verder uit, en poneert een nieuwe toekomstvisie: ‘AI zal ervoor zorgen dat muziek maken voor iedereen toegankelijk wordt; je hoeft namelijk niet meer moeizaam een instrument te leren, je kan direct gaan creëren met de tools op je mobiel. En als je Olivia Rodrigo fan bent, maak je in een handomdraai je eigen versie van een van haar liedjes en post je dat in je whatsapp fangroep. Helemaal niet bedoeld om uit te brengen, niks geen gedoe met licenties, het is gewoon entertainment.’

Fair Pay op de VNPF-podia, de volgende stap
Krijg jij wel eerlijk betaald als band?
Als muzikant heb je het niet makkelijk en het lijkt wel alsof iedereen aan je verdient  - labels, zalen, barpersoneel, technici – aan je muziek, behalve jij. Er wordt al jaren gekeken naar een eerlijke betaling aan muzikanten voor optredens, maar dit is ingewikkelder dan je denkt.

Onder de vlag van het programma fairPACCT van Platform ACCT werkt de ketentafel Pop Musici aan fair pay op de podia van, in ieder geval, de VNPF. En dat staat weer voor Vereniging van Nederlandse Poppodia en -Festivals. In dit panel spreken – naast aanwezige wethouders, muzikanten en andere belangrijke mensen in het publiek – Noud van de Rhee van ACCT met Pien Feith van Friendly Fire, Jolanda Beyer van Patronaat en Rita Zipora van BAM!, onder leiding van Bastiaan Vinkenburg van Berenschot. Allen zijn betrokken bij het plan. Het is onmogelijk om op alles in detail in te gaan op deze bladzijdes, dus we behandelen het in grote lijnen.

In welke fase ben jij met je band?
De eerste stap is een rekentool, waar lang aan gewerkt is. Online vul je in een paar minuten een soort enquête in, waarbij gekeken wordt hoe lang je act bestaat, op hoeveel VNPF-podia je hebt gespeeld, hoeveel luisteraars en streams je maandelijks hebt, hoe vaak je de landelijke media hebt gehaald en of je prijzen hebt gewonnen. Door deze tool kom je als band in een van vijf fases uit, waarbij de eerste fase echt voor beginnende bands is. Je verdient nog niks en je investeert alleen maar in je act.

Als je in een van de hoogste twee fases zit, dan is er meestal geen probleem: je wordt dan (goed) betaald. Het probleem zit hem meestal in fase 2 en 3 en dat zijn de opkomende bands die bijvoorbeeld Popronde en ESNS hebben gedaan, 3FM Talent zijn geweest, soms een eerste clubtour, maar waarbij optreden nog geen vetpot is. Het is dus vooral voor deze bands dat er geld nodig is voor een eerlijke gage. Er zijn nu al zalen en bands die deze tool gebruiken om tot een gage te komen.

Slechts acht miljoen euro
Dit najaar starten zes podia een pilottraject, waarbij alle spelende Nederlandse acts drie maanden lang eerlijk en volgens het rekenmodel betaald krijgen: Melkweg, Doornroosje, Patronaat, Ekko, Hedon en ’t Paard doen mee. De pilot heeft als doel de haalbaarheid te toetsen, maar ook om de kinderziektes uit het systeem te halen.

Er is nog één klein probleem. Hoe komen de podia aan het geld om bands eerlijk te betalen? Volgens de huidige berekeningen is er 8 miljoen euro nodig en de pilot zal duidelijk maken of dit bedrag klopt. Het is een hoop geld, maar ook weer helemaal niets als je naar andere kunstsubsidies kijkt. Maar waar komt die 8 miljoen vandaan? De betrokkenen onderzoeken de mogelijkheden en idealiter is het een combinatie van fondsen en overheidssubsidies. Er wordt ook gekeken naar een zeer kleine toeslag op alle concertkaartjes, maar het is lastig om alle betrokkenen op één lijn te krijgen. Als het geld er is, is de VNPF er in ieder geval klaar voor en we hebben goede hoop.

Check hier de rekentool. 


Noorderslag en dan…???
Die lastige tweede plaat
Lars Kelpin van de GRAP sprak in dit seminar met panelleden Jeanne Rouwendaal van Wies, Hugo Schaap van 3FM, Pien Feith van Friendly Fire en  Sita Rawie die in de Noordelijke provincies diverse coachingstrajecten organiseerde. Talentontwikkeling is belangrijk. Vooral op ESNS zie je weer hoeveel talent er is en dat er bands doorbreken. Dat is goed voor de economie, het Popklimaat in Nederland en natuurlijk willen we onze acts klaarstomen voor een carrière elders in Europa of verder. Hoe gaat dat? Zijn er genoeg voorzieningen en initiatieven voor bands en worden deze altijd gebruikt?

De conclusie is kortgezegd dat het eigenlijk best heel goed gaat in Nederland. Het begint al bij Popsport en de Kunstbende voor beginnende artiesten en daarnaast hebben we popkoepels met subsidies en coachingtrajecten, productiehuizen, natuurlijk de popopleidingen, een goed netwerk aan podia en – los van de ontbrekende acht miljoen waar we het net over hadden – zijn er diverse subsidies.

Meer kleine podia
Toch merken de panelleden twee gaten. Lokaal optreden is soms een probleem. Jongerencentra en muziekcafés lijken te verdwijnen en we hebben in Nederland veel meer behoefte aan plekken waar je  ‘drie lokale bands voor vijf euro’ kunt zien, aldus Pien. Steeds meer podia springen in dit gat, maar er is nog een weg te gaan. Maar stel dat je lokaal je kilometers gemaakt hebt. Als je het als band goed doet, volgt meestal de Popronde, wellicht wordt je Talent bij Hugo van 3FM, je speelt op Noorderslag en dan is een kleine clubtour en optreden op festivals meestal een haalbare volgende stap.

Daarna is het vaak lastig. Het eerste album werd goed ontvangen, je bent het snoepje van de week, maar bij het tweede album moet je doorpakken. Pien baalt er soms van dat fans die de band eerst steunden te snel naar een andere band ‘overstappen.’  Soms weten ze niet eens dat er een tweede album is, dus er ligt ook een taak bij de pers. Volgens Jeanne loste Wies het goed op. Ze denken altijd aan wat er mis kan gaan en voor alles is een plan B.

Tot zover een aantal highlights uit de conferentie. 
Wil je nu naar ons megaverslag over de showcases die we zagen tijdens vier dagen ESNS? Klik hier!